دو کتاب بزرگ
از منابع مهمى که جزء میراثهاى مهم شیعه محسوب مىشود،نهج البلاغه است که مرحوم شریف رضى حدود یک هزار سال قبل از کلمات على (ع) در سه بخش خطبهها،نامهها و کلمات قصار تنظیم کرده است،و به قدرى محتواى آن بالا و الفاظ زیباست که هر کس پیرو هر مکتب و آیینى باشد این کتاب را مطالعه کند،تحت تاثیر محتواى عالى آن قرار مىگیرد،و اى کاش نه تنها مسلمانان که غیر مسلمانان نیز با آن آشنا مىشدند،تا به معارف بلند اسلام در توحید و مبدا و معاد و مسائل سیاسى و اخلاقى و اجتماعى آشنا شوند.
یکى دیگر از این میراثهاى بزرگ،کتاب صحیفه سجادیه است که مجموعهاى است از بهترین و فصیحترین و زیباترین دعاها،با محتواى بسیار بلند و بالا و عمیق که در واقع کار همان خطبههاى نهج البلاغه را از طریق دیگرى مىکند و جمله به جمله آن درس تازهاى به انسان مىآموزد،و به راستى طرز نیایش و مناجات با خداوند را به هر انسانى مىآموزد،و روح و جان آدمى را نور و صفا مىبخشد.
این مجموعه چنان که از نامش پیداست از دعاهاى چهارمین پیشواى مکتب شیعه،امام على بن الحسین بن على بن ابی طالب،مشهور به«سجاد» (ع) است و ما هر وقتبخواهیم روح دعا و نیایش و توجه بیشتر به درگاه خداوند و عشق به ذات پاکش در ما پیدا شود به سراغ این دعاها مىرویم و همچون گیاهان نو رس که از ابر پر برکتبهارى سیراب مىشوند از آن سیراب مىگردیم.
بیشترین احادیثشیعه که بالغ بر دهها هزار حدیث مىشود از پنجمین و ششمین امام،یعنى محمد بن على الباقر،و جعفر بن محمد الصادق-علیهما السلام-نقل شده،و قسمت مهمى نیز از هشتمین امام،على بن موسى الرضا (ع) است،و این به خاطر آن است که این سه بزرگوار در شرایطى از زمان و مکان بودند که فشار دشمنان و حکام بنى امیه و بنى عباس بر آنها کمتر بود،به همین دلیل توانستند احادیث زیادى که از رسول خدا (ص) به وسیله پدران و اجدادشان به آنها رسیده بود،در تمام ابواب معارف و احکام فقه اسلام از خود به یادگار بگذارند و این که مذهب شیعه را مذهب جعفرى مىگویند به خاطر همین است که بیشترین روایات آنها از امام ششم جعفر بن محمد الصادق (ع) نقل شده است که در دورانى مىزیسته که بنى امیه رو به ضعف مىرفتند و بنى عباس نیز قدرت کافى براى فشار بر مردم پیدا نکرده بودند،و در کتب ما معروف است که آن حضرت چهار هزار شاگرد در حدیث و معارف و فقه تربیت کرد.
ابو حنیفه امام و پیشواى معروف حنفیه در سخن کوتاهى در توصیف امام جعفر بن محمد الصادق (ع) مىگوید:«ما رایت افقه من جعفر بن محمد،من فقیهتر از جعفر بن محمد (ع) ندیدم!» (42)
مالک بن انس پیشواى دیگر فقه اهل سنت در یکى از سخنان خود چنین مىگوید:«من مدتى نزد جعفر بن محمد (ع) رفت و آمد داشتم،او را همواره در یکى از سه حالت دیدم،یا نماز مىخواند یا روزه مىگرفت،یا مشغول تلاوت قرآن بود،و به اعتقاد من مردى با فضیلتتر از جعفر بن محمد الصادق از نظر علم و عبادت کسى ندیده و نشنیده است!» (43) و چون بنا بر نهایت اختصار و فشردگى مطالب است،از سخنان سایر علماى اسلام درباره امامان اهل بیت-علیهم السلام-چشم پوشى مىکنیم.
اعتقاد ما
ص 120
استاد مکارم شیرازی
